کد مطلب:31971 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا حيوانات روح دارند؟ آيا بهشت و جهنم براي آنان هم هست؟

بنا بر آنچه از برخي آيات و روايات و به تبع آن در بيان بسياري از دانشمندان علوم اسلامي آمده است، بايد گفت: حيوانات هم روح دارند و هم پاداش و كيفر اخروي، ولي به تناسب درك و شعور خودشان.

در نهج البلاغه و ساير كتب روايي نيز وجود روح براي حيوانات اثبات شده است. از جمله در خطبه 165 نهجالبلاغه آنجا كه درباره شگفتيهاي جانداران كوچك سخن ميرود با تصريح به اين عبارت: »مِمّا اَوْلَجَ فيهِ الرُّوحَ؛ از آنچه كه در آن نفوذ كند« روحدار بودن حيوانات را تأييد ميكند. البته مشخص است كه نوع روح حيوانات با روح انسانها تفاوت فراواني{P- ر.ك: نهج البلاغه، صبحي صالح، خطبه 165 (خطبه 163 فيض الاسلام)، ص 239. P}

{P- براي آگاهي بيشتر ر.ك: معاد، شهيد مطهري، ص 115 - 126؛ معاد از ديدگاه قرآن، حديث و فلسفه، حسين رباني نقابي، ص 147 - 161، چاپ خيام، قم. P}

دارد. اما درباره حشر حيوانات، گفتني است كه در قرآن كريم، حداقل دو آيه وجود دارد كه رستاخيز را براي حيوانات اثبات ميكند؛ يكي آيه 5 سوره تكوير است كه ميفرمايد: »وَ اِذَا الوُحُوشُ حُشِرَتْ؛ و در آن هنگام كه حيوانات وحشي محشور شوند و گرد هم آيند.« و ديگري، آيه 38 سوره انعام است كه ميفرمايد: »وَ ما مِنْ دابَّةٍ فِي الْاَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطيرُ بِجَناحَيْهِ اِلّا اُمَمٌ اَمْثالُكُم ما فَرَّطْنا فِي الْكَتابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ اِلي رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ؛ هيچ جنبندهاي در زمين نيست و نه هيچ پرندهاي كه با دو بال خود پرواز ميكند، مگر اين كه آنها نيز گروههايي مانند شما هستند، ما هيچ چيز را در كتاب (لوح محفوظ) فرو گذار نكرديم؛ سپس همگي به سوي پروردگارشان محشور ميگردند.

بسياري از مفسران اسلامي معتقدند كه آيات فوق بر »حشر حيوانات وحشي« در دادگاه قيامت اشاره دارد كه آنها نيز در عالم خود و در حدود آگاهي و درك خويش مسؤوليتهايي دارند، و اگر ظلم و ستمي به يكديگر كرده باشند در آنجا از آنها قصاص ميشود؛ و در برابر آلام و مصيبتهايي كه به آنها رسيده، پاداش ميبينند.

{P- ر.ك: تفسير الميزان، علامه طباطبايي، ج 7، ص 72 - 83 و ج 20، ص 214، انتشارات جامعه مدرسين، قم، تفسير مجمع البيان، فضل بنحسن طبرسي، ج 10 (از ده جلدي)، ص 673- 674، انتشارات ناصر خسرو، تهران؛ تفسير نمونه، ناصر مكارم شيرازي، ج 5، ص 221 - 227 و ج 26، ص 173 - 174، دارالكتب الاسلامية. P}